Ο Κυνίδαρος, είναι ορεινό χωριό της Νάξου, 15 χλμ περίπου ανατολικά της Χώρας.

Κτισμένος σε πετρώδη πλαγιά και σε υψόμετρο 400μ, βρίσκεται δίπλα στα λατομεία μαρμάρου της Νάξου και περιστοιχίζεται από λαγκαδιές κατάφυτες με ελιές, πλατάνια και βελανιδιές.

Οι παραδόσεις αναφέρουν ότι αρχικά το χωριό ήταν κτισμένο στη θέση «Κιουρά», στη γραφική κοιλάδα των Χαλάνδρων από όπου ξεκινούσε το αρχαίο υδραγωγείο του Λύγδαμι τον 6ο π.Χ. αιώνα.

Όμως μετά από μια άγρια επιδρομή πειρατών, περίπου τον 15ο αιώνα, το χωριό καταστράφηκε εντελώς και οι λιγοστοί κάτοικοι που σώθηκαν, μετακινήθηκαν στην ενδοχώρα για μεγαλύτερη ασφάλεια και έκτισαν το χωριό τους, τον Κυνίδαρο, στη θέση που βρίσκεται σήμερα.

Τα απομεινάρια του οικισμού της “Κιουράς”, καθώς και οι ερειπωμένες βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Αρτεμίου, στέκουν ακόμα στην περιοχή των Χαλάντρων.

Οι 400 περίπου μόνιμοι κάτοικοι του χωριού, ασχολούνται κυρίως με την εξόρρυξη μαρμάρου από τα διπλανά ορυχεία, με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Ο τομέας που διακρίνονται περισσότεροωστόσο, είναι η μουσική και ο χορός.

Η πλούσια μουσικοχορευτική παράδοση του χωριού διατηρείται σχεδόν αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου, ενώ τα γλέντια με οργανοπαίκτες στις ταβέρνες του χωριού είναι πολύ συχνό φαινόμενο τα βράδια του καλοκαιριού. Για τους Κυνιδαριώτες λένε χαρακτηριστικά, ότι πρώτα μαθαίνουν να χορεύουν κι ύστερα να περπατάνε. Άλλωστε ο Κυνίδαρος είναι η γενέτειρα της οικογένεια Κονιτόπουλου, που έχει γράψει ιστορία στο νησιώτικο τραγούδι.

Ο ενοριακός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο, που γιορτάζει κάθε χρόνο με μεγάλο πανηγύρι. Εκτός όμως από τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου, στον Κυνίδαρο γίνονται ίσως τα περισσότερα πανηγύρια από οποιοδήποτε άλλο χωριό της Νάξου.

Τα πιο σημαντικά είναι: της Αγίας Παρασκευής, 26 Ιουλίου, του Αγίου Αρτεμίου, 20 Οκτωβρίου, του Αγίου Νικολάου, 6 Δεκεμβρίου, και της Αγίας Ειρήνης, 5 Μαΐου.